Wielkanoc za pasem - w związku z tym zapraszamy do lektury artykułu, który ma za zadanie przybliżyć czytelnikom zwyczaje świąteczne w regionie podhalańskim.
WIELKIE KOŁATANIE
W okresie Triduum Paschalnego (Wielki Czwartek - Wielka Sobota) dzieci biegały z kołatkami; nie tylko miały wydawać one dźwięk zastępczy dla nieużywanych w tym okresie dzwonów, ale wierzono także, iż odpędzają one złe moce.
JUDASZKI
Zwyczaj znany także jako wieszanie Judasza. Nawiązuje on do tradycji biblijnej według której Jezus miał zostać zdradzony przez swojego ucznia, Judasza Iskariotę, ale także po części do pogańskiego zwyczaju topienia Marzanny oraz wyraża myśl przewodnią Świętego Okresu (zwycięstwo życia nad śmiercią). W Wielki Czwartek dokonywano symbolicznego osądu kukły Judasza, którą następnie wieszało się na kościelnym dachu, by w Wielki Piątek zrzucić ją, następnie obić i podpaliwszy wrzucić do rzeki. Zwyczaj ten, swego czasu przez Kościół zakazany, przetrwał do dziś w niektórych częściach Polski.
WODA WIELKOPIĄTKOWA
Z samego rana domownicy udawali się do potoku, aby się obmyć (dziś wodę przynosi się w jakimś naczyniu lub po prostu nalewa ją w domu) - wierzono, że w ten dzień posiada ona cudowne właściwości lecznicze, a także zapewnia ona myjącemu się piękno fizyczne.
MASŁO
W Wielki Piątek gospodynie ubijały specjalne masło, przeznaczone do święcenia. Część spożywano w Niedzielę Wielkanocną, resztę przechowywano do następnych Świąt (w ciągu roku korzystano z niego tylko w wypadku choroby kogoś z rodziny).
ŚWIĘCONKA
Najbardziej popularny zwyczaj to święcenie pokarmów (tak zwanej święconki) w Wielką Sobotę. Wierni zanoszą do kościoła produkty, które zostaną spożyte podczas śniadania wielkanocnego. W przystrojonym koszyczku obowiązkowo powinny znaleźć się jajka (symbol nowego życia), wykonany z cukru, czekolady, chleba lub ciasta baranek (symbolizujący zmartwychwstałego Chrystusa), sól (symbol zabezpieczenia przed zepsuciem), a także wędliny, chleb, masło, pieprz, chrzan oraz ciasto.
POŚWIĘCENIE OGNIA I WODY
W wielkosobotnią noc dokonuje się obrzędu poświęcenia wody i ognia - wody używa się do pokropienia owieczek przed wypuszczeniem ich na halę oraz pługa przed rozpoczęciem prac polowych; węgielki zaś mają chronić domostwo (zwłaszcza przed uderzeniem pioruna).
NIEDZIELA WIELKANOCNA
Tego dnia nie powinno się wykonywać żadnych prac, gdyż mogłyby one odstraszyć dusze zmarłych. Po porannej Mszy Świętej Rezurekcyjnej odbywa się śniadanie, podczas którego członkowie rodziny dzielą się święconką, kosztując obowiązkowo jajka, chrzan i sól oraz składając sobie życzenia.
ŚMIGUS-DYNGUS
Obok święconki jest to jeden z najbardziej znanych świątecznych zwyczajów. Przez cały, od świtu do zmierzchu, chłopcy polewają wodą, a często wręcz topią w niej dziewczęta. Im bardziej oblana zostaje, tym większe dana dziewczyna ma powodzenie (oraz szanse na wyjście za mąż).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz